در این مقاله به آموزش کمپرسور و نقش کمپرسور ها در میکس و مسترینگ خواهیم پرداخت:
کمپرسور چیست؟
کمپرسور به زبان ساده، تفاوت بلند ترین صدا و ضعیف ترین صدا را کاهش می دهد. در شدید ترین حالت، بلندی همه ی صداها، در یک سطح قرار می گیرند.
داینامیک :
پروسهی داینامیک تنها دربارهی زیاد کردن و بلند تر شنیدن اجزا در میکس نیست،پروسهی داینامیک میتواند برای کنترل دامنه رنج یک سیگنال یا به منظور یک افکت موسیقیایی استفاده شود.5 تا از ابزارهای اصلی داینامیک کمپرسور ، لیمیتر ، گیت ، اکسپندر و دی-ایزر هستند.
ابزارهای داینامیک چه استفاده ای دارند؟
این ابزارها راهی برای کنترل،کاهش یا افزایش داینامیک رنج یا سطح بلندی صدای یک ترک صوتی هستند.در زمان استفاده از کمپرسور و یا لیمتر هدف کلی این است که محدوده هایی که خارج از داینامیک رنج ما هستند را کنترل کنیم و پیک ها و قله ها را تضعیف کنیم،به عنوان مثال زمانی که خواننده یک نت را بیش از حد بلند می خواند بتوانیم آن را کنترل کنیم.در زمان استفاده از گیت و اکسپندر هدف این است که سیگنال های ناخواسته در یک مسیر را حذف یا تضعیف کنیم .(به عنوان مثال حذف صداهای بسیار تیز snare در حین ضبط صدای درام یا صدای نفس کشیدن در حین ضبط وکال)
کمپرسور: Dynamic range compression (DRC)
فشرده سازی یک عمل پردازش سیگنال صوتی است که باعث کاهش حجم صداهای بلند یا تقویت صدای آرام می شود و در نتیجه دامنه دینامیکی یک سیگنال صوتی را کاهش یا فشرده می کند. فشرده سازی معمولاً در ضبط صدا و تنظیم آهنگ ، سیستم های صوتی و رادیویی پخش، اجراهای زنده ، در برخی از آمپلی فایر سازها و غیره استفاده می شود. توانایی استفاده درست از داینامیک توسط مهندس صدا به طور موثر به تجربه در طول زمان بستگی دارد.در اینجا 5 پارامتر اصل Makeup –Threshold- Ratio, Attack , Release را معرفی می کنیم.
- Threshold-آستانه:تراز ورودی یا سطح شروع به کار کمپرسور می باشد.به عنوان مثال در کمپرسور زمانی که سیگنال به بالاتر از سطح آستانه برسد کمپرسور شروع به فشرده سازی می کند.
- Ratio-نسبت:این پارامتر میزان پردازش داینامیکی که در اثر سیگنال اتفاق می افتد را تعیین می کند.به عنوان مثال در کمپرسور رو به پایین با نسبت 4:1 به ازای هر dB4 بالای سطح سیگنال خروجی فقط dB1 بالای سطح سیگنال شنیده می شود یعنی ما dB3 کاهش صدا بالای آستانه به همراه خواهیم داشت.
- Attack -زمان شروع به کار: این پارامتر زمان شروع به کار کمپرسور را تعیین می کند.هرچه این میزان بیشتر باشد کمپرسور دیر تر شروع به کار می کند.اتک را بر اساس میلی ثانیه اندازه گیری می شود.
- Release-زمان رها سازی: پارامتر Release تعیین می کند که پردازنده دینامیک پس از عبور سیگنال از آستانه ، چقدر سریع یا کند متوقف شود که با میلی ثانیه اندازه گیری می شود.
- Makeup یا Gain: خروجی صدای اصلی را برای جبران ولوم از دست رفته توسط کمپرسور را جبران می کند.
انواع کمپرسور ها: VCA, Opto, Vari-Mu, FET compressors
در این قسمت بیشتر قصد داریم درباره کمپرسورهای آنالوگ صحبت کنیم.در جاهای مختلف صحبت از این میشه که LA-2A بهتره یا 1176.جواب اینه که هر دوی این مدل ها کاملا متفاوت هستند وکارایی متفاوتی دارند.استفاده ترکیبی از هر دو مدل کمپرسور می تونه نتیجه ی شگفت انگیزی به شما بدهد.
1. VCA
کلمه ی VCA مخفف “Voltage Controlled Amplifier” می باشد.و رفتار این مدل کمپرسورها بر اساس پیک ها می باشند.این مدل ها همراه با attack and release (زمان شروع به کار و رها سازی) سریع می باشند. خانواده ی این مدل کمپرسور ها به micro-dynamic و transient ها حساس هستند به همین دلیل واکنش و عملکرد خیلی سریعی دارند.کمپرسور های وی سی ای تمایل دارند که خیلی کارا به نظر برسند اما برای یک سری از مقاصد ممکن است نامناسب باشند.
قبل از ادامه ی بحث کلمه ی knee در کمپرسور ها به شیب خطی آنها گفت می شود که ممکن است برا اساس کاربرد سخت یا نرم باشند.
رفتار منحنی کمپرسورهای وی سی ای به صورت (hard knee) یا سخت می باشند، اما یک سری از این مدل ها مجهز به شیب نرم(soft knee)هم هستند، که برای لاین های گروهی می توان از آنها استفاده کرد.
- چه زمان استفاده کنیم:زمانی که صداهای ما خارج از محدوده ی داینامیکی مد نظر هستند و هدف ما فقط کنترل پیک ها است.( به عنوان مثال وقتی سازهای کوبه ای را ضبط می کنیم استفاد از مدل VCA برای کنترل پیک ها و داشتن صدای پانچی بسیار مناسب است).
- چه زمان استفاده نکنیم:زمان که می خواهیم ولوم کلی آهنگ یا یک لاین صوتی را اصلاح کنیم نباید از مدل های VCA استفاده کنیم.این مدل ها برای کنترل تغییرات و پیک ها مناسب هستند.
- مزیت این مدل ها: این است که از عبور سیگنال ها مراقبت می کنند و وضوح صداها را به همراه خواهند داشت. همچنین حس پانچی بودن و خشن بودن را به همراه خواهند داشت.
- محدودیت: استفاده از این مدل کمپرسور این است که همیشه صداها لاغر به نظر می رسند و خیلی سخت است که بخواهیم به سیگنالی با کمپرسور VCA گرما اضافه کنیم.
برخی از مدل های این دسته:
SSL, Neve and API mix bus compressors, Focusrite RED, DBX 160, Alan Smart C1
2. OPTO
این مدل ها رفتاری نرم و آهسته دارند.این مدل های برای کنترل داینامیک از photocell ها استفاده می کنند .در واقع در زمانی که سیگنال ها از لامپ عبور می کنند.لامپ روشن تر می شود یا کم نور تر می شود. این مدل ها در واقع عمل کمپرس کردن را بر اساس گرما و شدت نور لامپ انجام می دهند.مدل های VCA طراحی شده اند تا براساس سیگنال های واقعی عمل کنند،اما مدل های opto با حساسیت کمتر نسبت به عبور سیگنال ها و پیک ها عمل می کنند.به همین دلیل هنگام استفاده از این مدل کمپرسورها باید از نبست های بیشتر(ratio) استفاده شود.در دنیای دیجیتال مدل هایی از opto وجود دارند که می توانند بر اساس “RMS” عمل کنند.این مدل ها بر عکس مدل هایی که بر اساس پیک ها شروع به کمپرس می کنند،براساس میانگین یک مدت زمان مشخص شروع به کار می کنند.
- چه زمان استفاده نکنیم:در زمانی که پیک های زیاد و بلند داریم ،در این گونه موارد عملا هیچ کاربردی نخواهد داشت و به سیگنال ها به راحتی اجازه عبور می دهد.
- مزیت: استفاده از اپتو این است که loudness کلی میکس را بالا می کشد بدون اینکه متوجه بشویم.در هنگام عبور فرکانس ها را هموار نمی کند.
- محدودیت: این مدل این است وضوح قسمت راlow end را تقویت می کند که در گاهی واقات ممکن است مفید نباشدزمانی که از side chain استفاده می کنید حتما یک فیلتر HPF به آن اضافه کنید.
3. Variable Mu (Tube Compressor)
اگرچه که Variable Mu اولین مدل کمپرسور طراحی شده است اما هنوز محبوبیت زیادی بین مهندسان صدا دارد.یکی از معروف ترین مدل ها Manley’s Variable Mu است که در ضبط کارهای معروفی استفاده شده است.تعداد کمی از این مدل ها برای مسترینگ کارایی لازم را دارند اما Manley یکی از بهترین برندهاست. این مدل، کمپرسور بسیار نرم می باشد که منحی را از حالت خطی در می آورد.هرچه شدت فرکانس هایی که از این کمپرسور عبور می کنند قوی تر باشد سخت تر و قوی تر کمپرس می شوند.یکی دیگر از ویژگی های این مدل این است که زمان آن ثابت است.یعنی اینکه این مدل واکنش سریعی نسبت به مدل های VCA or FET ندارد.کمپرسور های tubeزمان واکنش خودشان را دارند و هرگز بیش از حد واکنش انجام نمی دهد.این مدل توانایی این را دارد که بین اجزای موزیک چسبندگی (glue) ایجاد کند.
- چه زمان استفاده کنیم:1.در زمانی که موزیک از یکپارچگی در داینامیک رنج برخوردار است می توانید آن را ازیک کمپرسور تیوب عبور دهید.در این حالت به شما کمک می کند موزیک را محکم تر[1] و نرم تر[2] صدا بدهد.2.همچنین به شما کمک میکنند که تمام اجزای میکس را به خوبی با هم مخلوط کنید و صدایی یک دست و یک پارچه به دست آورید.3.به شما کمک می کند اجزای موزیک را نرم تر وصاف تر بشنوید(.به عنوان مثال کمپرسور variable mu گیتاری که اصطلاحا لاغر و خشن است را تبدیل به صدایی صاف و نرم می کند.)
- چه زمان استفاده نکنیم:برای حل مشکل داینامیک رنج و پانچی شدن اجزای موزیک کمپرسور مناسبی نمی باشد.همچنین زمان آن ثابت و کند است و برای تبدیل صدا به صدای خشن و پانچی مناسب نمی باشد.
- مزیت: استفاده از کمپرسور های Vari-mu این است که به موزیک عمق و گرما اضافه می کند
محدودیت: این مدل کمپرسور این است که side chain فیلتر ندارند و ممکن است مشکلاتی مثل از بین بردن بیس موزیک را به همراه داشته باشد.همچنین این کمپرسورها نمی توانند حالت پانچی ایجاد کنند.
4. FET
آخرین مدل ، و اما نه کم ارزشترین مدل کمپرسور FET می باشد. بدون شک یکی از بهترین کمپرسورها در تاریخ مدل 1176 می باشد.این مدل کمپرسوری است که، کارایی زیادی دارد و روی بیشتر لاینها و ترک های صوتی میتوان از آن استفاده کرد.پس اگر به دنبال پانچی کردن صداها هستید این مدل کمپرسور برای شما بسیار مناسب می باشد.
- چه زمان استفاده کنیم:1176 برای پانچ کردن صداهایی مثل درام،وکال ، بیس و هر لاینی که می خواهید پانچی باشد کاربرد دارد.این مدل معروف به “Snap” بر روی درام می باشد.(برخی از کمپرسورهای مخصوص درام به یک دکمه به اسم اسنپ دارند که همین کارایی را دارد.) دیستورشنی که بر روی این مدل استفاده شده است بسیار گرم و غنی می باشد.1176 یکی از بهترین مدل هاست اما Slate تکنولوژی تولید کرده است که مجهز به ساید چین فیلتر می باشد.برخی ها برای رنگ دهی از این مدل استفاده میکنند و کمپرسور را خاموش می کنند.که باعث می شود خروجی صدای گرمی بع ما بدهد.
چه زمان استفاده نکنیم:در زمانی که نیاز به ساید چین فیلتر دارید این مدل توصیه نمی شود.
خلاصه این بخش:
VCA ها برای کنترل پیک ها مناسب هستند و صدای خشنی دارند. attack and release سریع دارند.صدا را نمی توانند گرم کنند.زمانی که در برخی قسمت ها، یک سری سیگنال ها خارج از داینامیک رنج هستند توصیه می شود از این مدل استفاده کنید.
Opto رفتاری نرم و آهسته دارند. برای کاهش صدا بسته به دیجیتال یا آنالوگ بودن مدل از photocell یا RMS استفاده می کنند.این مدل برای کنترل داینامیک رنج کلی موزیک مناسب عستند و ترک رو یک دست می کنند. در زمانی که پیک های زیاد و بلند داریم ،در این گونه موارد عملا هیچ کاربردی نخواهد داشت.به سیگنال ها به راحتی اجازه عبور می دهد
Variable Mu این مدل مجهز به TUBE می باشد. هرچه شدت فرکانس یا صدایی که عبور می کند قوی تر باشد سخت تر و قوی کمپرس می شود.یکی دیگر از ویژگی های این مدل این است که زمان آن ثابت است.یعنی اینکه این مدل واکنش سریعی نسبت به مدل های VCA or FET ندارد. کمپرسور tubeزمان خودش را دارد و هرگز واکنش بیش از حد انجام نمی دهد.این مدل توانایی این را دارد که بین اجزای موزیک چسبندگی ایجاد کند.
FET اگر به دنبال پانچ کردن صدا هستید این مدل کمپرسور مناسب می باشد. برای پانچ کردن صداهایی مثل درام،وکال ، بیس و هر لاینی که می خواهید پانچی باشد کاربرد دارد. دیستورشنی که بر روی مدل 1176 استفاده شده است بسیار گرم و غنی می باشد. در زمانی که نیاز به ساید چین فیلتر دارید این مدل توصیه نمی شود.
لیمیتر -Limiter: همان کمپرسور است با این تفاوت که در آن نسبت های از پیش تعیین شده تعریف شده اند.(به عنوان مثال 10:1 یا بیشتر 20:1 یا 30:1).با زمان شروع به کار و رها سازی بسیار سریع که به صورت اتوماتیک عمل می کنند.در مورد گیت threshold با نسبت های ∞:1 وجود دارد به این معنی است که هر سیگنالی پایین تر از آستانه خاموش خواهند شد.
- برای کمپرسور می توان یک مرز یا دروازه تعریف کنیم تا سیگنال هایی که بالاتر از آستانه هستند را فشرده کند ولی در لیمیتر عمل فشرده سازی بر روی تمامی سیگنال ها انجام می گیرد در واقع وقتی دستگیره ی لیمیتر را پایین می آوریم وقتی به اولین قله یا پیک می رسد شروع به عمل فشرده سازی می کند.
اکسپندر-Expander: بسط دهنده ها ابزارهای پردازشی مفیدی هستند که دامنه پویای یک سیگنال صوتی را افزایش می دهند. آنها در اصل برعکس یک کمپرسور عمل می کنند.کمپرسورها فشرده سازی می کنند و داینمایک رنج را محدود می کنند اما اکسپندر ها فرکانس ها را بسط می دهند و باعث افزایش محدوده ی داینامیکی می شوند.
دو نوع انبساط وجود دارد: گسترش به سمت بالا upward expansion و گسترش رو به پایین downward expansion.
: Downward expanders بسط دهنده های رو به پایین سطح یک سیگنال صوتی در زیر آستانه را کاهش می دهند و صداهای آرام را تضعیف می کنند.
Upward expanders: بسط دهنده های رو به بالا سطح یک سیگنال صوتی بالاتر از آستانه را افزایش می دهند و صداهای بلند را حتی بلندتر می کنند.
اکسپندرها معمولاً عناصر مشابهی مانند کمپرسور دارند:
- : Attack میزان اینکه چقدر سریع expansion نسب به یک سیگنال ورودی واکنش نشان دهد را تعیین می کند.
- Release: زمان رها سازی پس از عبور یک سیگنال از سطح آستانه را تعیین می کند.
- Threshold: سطح که از آن به بعد اکسپندر شروع به کار می کند را تعیین می کند.
- Ratio: میزان انبساط (اکسپند) اعمال شده را تنظیم می کند.
- Range: حداکثر مقدار تغییرات گین صدا را مشخص می کند.
گیت[Gate] (دروازه صوتی):
دروازه صوتی میزان عبور صدا از چه زمانی و با چه میزانی را تعیین می کند. هر چه میزان سینگال ورودی شدید تر و قوی تر باشد گیت با قدرت بیشتری شروع به کار می کند. در برخی موارد ، از آن به عنوان دروازه نویز یاد می شود.
برخی از ویزگی های Gate به شرح زیر می باشند:
- کنترل سرعت باز و بسته شدن
- میزان زمانی که gate باز می ماند
- سرعت شروع به کار دوباره gate
-دلایل اصلی استفاده از گیت:
- کاهش یا حذف صداهای اضافی: یک استیج را در نظر بگیرد که پر از صداهای مختلف است ، از صدای سازها و خوانندگان گرفته تا صدای محیط اطراف گیت به ما کمک می کنه یک سری از این صدا ها را حذف کنیم. به یک میکروفون ضبط وکال نگاه کنید. میکروفون باید صدای خواننده را ضبط کند ولی نباید صدای محیط اطراف را ضبط کند. استفاده از گیت بر سر راه میکروفون مانع از پخش شدن صداهای ضعیف و ناخواسته می شود.
- کاهش نویزهای اطراف: برای پاکسازی یک سیگنال می توان از gate استفاده کرد. یک نوازنده گیتار الکتریک را در نظر بگیرید که در حین نواختن نویزهای بی استفاده و ناخواسته زیادی تولید می کند. برای گیت می توانیم یک سطح ورودی و خروجی در نظر بگیرم،تا زمانی که سطح صدا از یک سطح مشخصی پایین تر آمد،گیت آنها را به عنوان نویز شناسایی کند و به طور کامل قطع یا حذف کند.
- به عنوان یک افکت: از دروازه صوتی به عنوان یک افکت نیز می توان استفاده کرد.(به عنوان مثال بر روی snare یا برای ایجاد حالت پانچی روی یک سری از لاین های صوتی. )
De-Esser :
دی ایزر نوعی کمپرسور فرکانسی است که بر روی محدوده ی خاصی از فرکانس ها عمل می کند.دی ایزر در واقع نوع ترکیبی از اکولایزر و ساید چین کمپرس است که برای کاهش فرکانس های تیز در قسمت های بالا به کار گرفته می شود.بیشترین کاربرد دی ایزر بر روی وکال می باشد اما بر روی لاین هایی مثل crash یا صداهای بسیار تیز نیر کاربرد دارد.کاربرد اصلی De-Esser در زمانی است که برخی از حروف مثل پ، ت ، س ،ش ، ز ،چ ، ک و غیره بیش از حد به گوش می رسند با کمک دی ایزر می توان فرکانس های این نقاط رو پیدا کرد و آنها را تضعیف کرد.
عالی